CZY WARTO PODPISYWAĆ UGODĘ W SPRAWIE SZKÓD GÓRNICZYCH?

Składając na kopalni wniosek o naprawienie szkody pochodzenia górniczego rozpoczynamy bieg postępowania ugodowego przewidzianego przez prawo w art. 151 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (PGiG). Zobowiązanie stron do podjęcia próby polubownego rozwiązania sporu ma służyć pojednaniu stron bez konieczności angażowania ich w postępowanie sądowe. Czego możemy się spodziewać w trakcie postępowania ugodowego i czy podpisanie ugody to dobre rozwiązanie?

Zgodnie z normami PGiG osoba posiadająca tytuł prawny do nieruchomości może domagać się naprawienia wyrządzonej ruchem zakładu górniczego szkody na zasadach określonych ustawą. Likwidacja szkody następuje poprzez tzw. restytucję naturalną, czyli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego, sprzed powstania szkody, bądź wypłatę ustalonej kwoty pieniężnej odszkodowania. Art. 151 PGiG stanowi, iż:

1. Sądowe dochodzenie roszczeń jest możliwe po wyczerpaniu postępowania ugodowego.
2. Warunek wyczerpania postępowania ugodowego jest spełniony, jeżeli przedsiębiorca odmówił zawarcia ugody lub jeżeli od skierowania przez poszkodowanego roszczenia wobec przedsiębiorcy upłynęło 30 dni, chyba że poszkodowany, zgłaszając żądanie zawarcia ugody, wyznaczy dłuższy termin.
3. Ugoda zawarta w formie aktu notarialnego stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
4. Jeżeli przedsiębiorca uchyla się od wykonania ugody lub wyroku nakazującego naprawę szkód wyrządzonych ruchem zakładu górniczego, koszt wykonania zastępczego może zostać pokryty z zabezpieczenia, o którym mowa w art. 28.

Gdy przedsiębiorca górniczy zaproponuje nam ugodę nie oznacza to, iż musimy ją bezwarunkowo zaakceptować. Przede wszystkim należy zweryfikować, czy zaoferowany nam sposób naprawy szkody nam odpowiada, zwłaszcza czy przyjęte rozwiązania technologiczne wskazanych napraw rzeczywiście zmierzają do przywrócenia stanu poprzedniego, czy też mają jedynie charakter powierzchowny. Zweryfikujmy czy przedstawione roboty budowlane mają na celu realne wzmocnienia konstrukcji budynku lub np. wyprostowanie jego bryły (wszystko zależy od charakteru szkody), czy też jedynie zamaskowanie uszkodzeń poprzez np. zatynkowanie spękań w ścianach. W przypadku naprawy szkody poprzez wypłatę odszkodowania pieniężnego konieczne będzie potwierdzenie czy zaproponowana kwota wystarczy na pokrycie kosztów faktycznego naprawienia szkody, czyli przeprowadzenia stosownych prac remontowych według cen obowiązujących w momencie ustalania odszkodowania.

Bez wątpienia niekorzystna dla poszkodowanych jest również praktyka wymagania od nich rezygnacji z dalszych roszczeń z tytułu szkód górniczych, które ujawnione mogą zostać w latach kolejnych. Zgoda na takie postanowienie w treści ugody może poważnie utrudnić dochodzenie podobnych roszczeń w przyszłości, gdy pojawią się nowe szkody lub gdy dojdzie do powiększenia tych już istniejących. Można również spotkać się z zapisem wyłączającym możliwość dochodzenia od przedsiębiorcy górniczego zwrotu nakładów już poniesionych na naprawę szkody przez właściciela nieruchomości we własnym zakresie.

Należy mieć na względzie, iż w przypadku restytucji naturalnej naprawa będzie wykonana przez pracowników zakładu górniczego lub pracowników firmy zewnętrznej. Warto dopilnować, aby w treści ugody znalazło się postanowienie, iż przedsiębiorca odpowiada za przeprowadzone naprawy na zasadzie rękojmi i żadne zapisy umowne nie wyłączają tego uprawnienia lub inne postanowienie gwarantujące rzetelność i jakość przeprowadzonych prac naprawczych.