Szkody górnicze - naprawa czy odszkodowanie? Co wybrać?

Eksploatacja podziemnych złóż nieuchronnie wiąże się z ryzykiem powstawania na powierzchni różnych deformacji gruntu oraz niebezpieczeństwem pojawiania się wstrząsów. Wskutek następujących w górotworze przesunięć mogą ucierpieć zarówno obiekty budowlane, jak i uprawy. Możliwe jest również wystąpienie zmian ukształtowania powierzchni, które nie pozwalają na dalsze użytkowanie rolnicze terenu. Zdarzają się również sytuacje, w których z powodu następstw działania kopalni zmianie ulegają stosunki wodne panujące na danym terenie związane z obniżeniem lustra wód gruntowych.

Obowiązujące przepisy dają w takim przypadku możliwość uzyskania odszkodowania za szkody górnicze od zakładu wydobywczego, który prowadził prace, jego następcy prawnego, lub jeśli kopalnia już nie istnieje od Skarbu Państwa. Zgodnie z przepisami, osoba poszkodowana wskutek szkód górniczych może uzyskać rekompensatę pieniężną albo zgodzić się na naprawę. Przyjrzyjmy się bliżej temu, co wiąże się z obiema tymi możliwościami.

Wypłata świadczenia pieniężnego za szkody górnicze

Osoba, która poniosła straty materialne w postaci uszkodzeń należącej do niej nieruchomości, ma możliwość uzyskania odszkodowania w ramach zawartej z kopalnią ugody lub w efekcie uzyskanego w postępowaniu cywilnym wyroku. Przy składaniu wniosku o odszkodowanie i ewentualnym późniejszym kierowaniu do sądu pozwu poszkodowany musi zdecydować, na jaki rodzaj rekompensowania szkody się decyduje.

Ubieganie się o wypłatę określonej kwoty pieniędzy wydaje się wielu osobom bardziej korzystnym rozwiązaniem, ze względu na swobodę, jaką daje. Poszkodowany może wówczas zdecydować się na naprawienie szkód we własnym zakresie dowolnie wybraną metodą. Jeśli taka będzie jego wola może również przeznaczyć otrzymane środki na dowolny inny cel, choć taka decyzja może spowodować problemy, jeśli nieruchomość zostanie ponownie uszkodzona.

Wystąpienie o wypłatę gotówki wymaga dokładnego oszacowania zakresu strat i dość precyzyjnego podania ich wartości. Jest to ważne, zwłaszcza jeśli poszkodowany będzie musiał zdecydować się na postępowanie sądowe, ponieważ pozew, w którym zwiększy kwotę odszkodowania, może zostać przez sąd odrzucony. Trzeba sobie jednak zdawać sprawę z tego, że podczas wydawania wyroku sąd jest władny do przyznania niższego odszkodowania, niż to, którego domaga się występujący z pozwem.

Naprawa szkód górniczych

Drugą możliwością, z której może skorzystać osoba, której nieruchomość została uszkodzona wskutek szkód górniczych, jest wniesienie o to, by sprawca, w tym wypadku kopalnia, przywrócił nieruchomość do poprzedniego stanu, czyli usunął zniszczenia. Osoby, które decydują się na taką możliwość, często kierują się chęcią szybkiego i sprawnego pozbycia się problemu, bez samodzielnego szukania odpowiedniego wykonawcy.

Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z tego, że takie postępowanie wiąże się z niebezpieczeństwem, że wykonane zostaną jedynie prace doraźne, bez wyeliminowania poważnych uszkodzeń. Osoby, które decydują się na naprawę szkód przez kopalnię, powinny więc w zawieranej ugodzie zastrzec sobie zarówno możliwość kontrolowania sposobu, jak i metod wykonywania prac. Żądania poszkodowanego w tej materii nie mogą jednak wykraczać poza działania, które zmierzają do przywrócenia stanu poprzedniego. Wykonawca robót nie będzie więc zobligowany do wykonania robót, które np. dodatkowo zabezpieczą budynek przed przyszłymi uszkodzeniami. Istnieje jednak możliwość przeprowadzenia takich prac na własną rękę i późniejszego zwrotu kosztów, jest to jednak oddzielne postępowanie.

W przypadku, gdy szkoda górnicza dotyczyła terenów upraw, naprawa szkody polega na jego rekultywacji i np. usunięciu powstałych uskoków czy zapadlisk. W przypadku budynków naprawy polegają zwykle na m.in. uzupełnianiu szczelin, stosowaniu wzmocnień umożliwiających przywrócenie nośności konstrukcji budynku czy wymianie uszkodzonych elementów.

Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku, gdy naprawa jest zbyt skomplikowana i uciążliwa albo jej koszt przewyższa wartość uszkodzonej nieruchomości, jednym wyjściem będzie wystąpienie o wypłatę odszkodowania pieniężnego. Ubieganie się o wypłatę odszkodowania będzie również jedynym rozwiązaniem w przypadku utraty plonów.

Wybór odpowiedniej dla poszkodowanego metody dochodzenia roszczeń od kopalni lub Skarbu Państwa zależy od sytuacji konkretnej osoby i jej preferencji. Warto jednak mieć na uwadze, że niezależnie od sposobu postępowania, na jaki zdecyduje się właściciel nieruchomości, dobrym rozwiązaniem będzie skorzystanie z usług kancelarii zajmującej się odszkodowaniami za szkody górnicze, ze względu na możliwość uzyskania wsparcia specjalistów z dziedziny geologii, budownictwa oraz prawa.

Szkody górnicze a wartość nieruchomości

Warto zwrócić uwagę, że szkody górnicze mogą wpłynąć na wartość nieruchomości, co jest istotne zwłaszcza w przypadku planowanej sprzedaży lub wynajmu. W związku z tym warto przed podjęciem decyzji o wyborze metody rekompensaty szkód dokładnie ocenić, jakie konsekwencje może przynieść zarówno naprawa, jak i wypłata odszkodowania. W niektórych przypadkach może się okazać, że wartość nieruchomości po naprawie będzie wyższa niż przed szkodą, co może wpłynąć na decyzję właściciela.

Zabezpieczenie nieruchomości przed kolejnymi szkodami górniczymi

Niezależnie od wybranej metody rekompensaty szkód górniczych, warto zastanowić się nad zabezpieczeniem swojej nieruchomości przed ewentualnymi kolejnymi szkodami. Może to obejmować takie działania jak monitoring geologiczny, inwestycje w systemy wzmocnień konstrukcji budynku czy zabezpieczenia hydrologiczne. Warto również być w stałym kontakcie z kopalnią lub innymi instytucjami odpowiedzialnymi za monitorowanie sytuacji w danym obszarze, aby być na bieżąco z ewentualnymi zagrożeniami.

W kontekście szkód górniczych warto również rozważyć kwestię ubezpieczenia nieruchomości. Niektóre polisy ubezpieczeniowe obejmują ochronę przed tego rodzaju zdarzeniami, co może stanowić dodatkowe źródło odszkodowania w przypadku wystąpienia szkód. Przed zawarciem umowy ubezpieczenia warto jednak dokładnie sprawdzić zakres ochrony oraz ewentualne wyłączenia, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek w przyszłości.

Ostatecznie warto zwrócić uwagę na aspekt zapobiegania szkodom górniczym. W miarę możliwości warto angażować się w działania mające na celu monitorowanie i kontrolowanie procesów eksploatacji złóż, a także współpracować z odpowiednimi instytucjami i organizacjami. Działania te mogą pomóc w minimalizacji ryzyka wystąpienia szkód górniczych oraz wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa i jakości życia mieszkańców dotkniętych obszarów.