Przedsądowe dochodzenie roszczeń w sprawach górniczych. Czy to możliwe?

Każda osoba, której mienie ucierpiało na skutek tąpnięć i innych zdarzeń geologicznych wywołanych eksploatacją górniczą, może starać się o odszkodowanie za szkody górnicze lub żądać od kopalni naprawy wyrządzonych szkód. Postępowanie roszczeniowe może przybrać formę ugodową lub odbyć się na drodze sądowej. Zanim jednak poszkodowani skierują sprawę do sądu zobowiązani są do podjęcia próby zawarcia przedsądowego porozumienia z kopalnią – tzw. ugody, o czym mówi Art. 151. ustawy Prawo geologiczne i górnicze z 2011 r. Czy uzyskanie uczciwych warunków ugody jest możliwe?

Pierwszym krokiem na drodze dochodzenia roszczeń w sprawach górniczych jest złożenie do stosownej kopalni wniosku o odszkodowanie lub naprawę szkody. Dokument ten musi zawierać:

• dane wnioskodawcy,
• adres i tytuł prawny do nieruchomości, w której powstała szkoda,
• szczegółowy opis szkody: jej precyzyjną lokalizację, rozmiar, zakres uszkodzeń, szacowany koszt naprawy oraz datę jej ujawnienia,
• żądanie (odszkodowanie lub przywrócenie do stanu poprzedniego).

We wniosku poszkodowany powinien wyrazić swoje żądania, tj. czy żąda odszkodowania za szkody górnicze, czy też przywrócenia nieruchomości do stanu sprzed ujawnienia się szkody. Złożenie wniosku do przedsiębiorstwa górniczego rozpoczyna postępowanie przedsądowe i może prowadzić do ugody pozasądowej. O ile kopalnia zgodzi się na zadowalający sposób naprawy lub satysfakcjonujące odszkodowanie i zagwarantuje wypłatę sumy w określonym terminie, sprawy nie będzie trzeba kierować do sądu. W rzeczywistości takie scenariusze są jednak rzadkością.

W odpowiedzi na wnioski osób poszkodowanych kopalnie z reguły podważają istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy powstałą szkodą a prowadzoną przez nie działalnością górniczą. W takiej sytuacji sprawy nie da się rozwiązać w sposób ugodowy i należy wszcząć postępowanie sądowe. Ugoda jest natomiast możliwa, jeśli kopalnia uznaje swoją odpowiedzialność za pojawienie się szkody i proponuje odszkodowanie lub przeprowadzenie remontu. Należy mieć przy tym świadomość, iż przedsiębiorca górniczy będzie dążył do zawarcia ugody jak najniższym kosztem, a zatem wartość odszkodowania będzie mocno zaniżona w stosunku do rzeczywistej wartości szkody. Na szczęście poszkodowany nie musi godzić się na warunki kopalni i, otrzymawszy niesatysfakcjonującą go odpowiedź, może wnieść sprawę do sądu.