- Szczegóły
Specyfika górniczych wpływów dynamicznych
Wyróżnić można trzy podstawowe cechy szkód górniczych wynikających z wpływów dynamicznych, czyli wstrząsów (tąpnięć).
- Wpływy dynamiczne nie powodują deformacji powierzchni ziemi.
Deformacje powierzchni ziemi w obszarze wydobycia lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie najłatwiej można powiązać z działalnością górniczą. Nie ma więc większego problemu ze znalezieniem związku przyczynowo między wpływami statycznymi a uszkodzeniem budynku. W tym przypadku wpływy dynamiczne są znacznie bardziej problematyczne podczas ustalania przyczyn.
- Uszkodzenia budynku wynikające z wpływów dynamicznych początkowo mogą być niewidoczne lub mało widoczne.
Początkowo zwykle pojawiają się wyłącznie jako rysy na ścianach i inne mało uciążliwe uszkodzenia. Przez to właściciele zwlekają z ich zgłoszeniem lub zgłaszają szkodę dopiero wtedy, gdy dochodzi do poważnego uszkodzenia elementów konstrukcyjnych budynku.
- Długotrwałość wpływów dynamicznych przy braku ciągłości.
Ciągłość w znaczeniu fizycznym oznacza istnienie „zdarzenia liniowego”, a długotrwałość objawia się w tym, że na przestrzeni lat skutku wstrząsów kumulują się w budynku. Problemem nie są w tym przypadku jednostkowe wstrząsy, lecz suma wszystkich wstrząsów, które doprowadzają do szkody górniczej.
Ustalenie szkody górniczej wynikające z wpływów dynamicznych
W praktyce w przypadku szkód górniczych najczęściej mamy do czynienia z czynem ciągłym, czyli sekwencją zdarzeń szkodzących, a następnie szkodą dynamiczną, która rozwija się samoistnie bez późniejszego udziału czynnika zewnętrznego. Na etapie badania szkody górniczej, która wynika z wpływów dynamicznych (wstrząsów), biegli ustalają siłę wstrząsów i oceniają, czy mogły one doprowadzić do uszkodzenia danego obiektu. Proces ten bywa jednak dość problematyczny. Nie zawsze można jednoznacznie ustalić związek przyczynowy między uszkodzeniem budynku a wpływami dynamicznymi eksploatacji górniczej. Wpływy statyczne pozostawiają „wyraźny ślad” na powierzchni ziemi, a ich zakres jest prognozowany w planie ruchu kopalni przed przystąpieniem do wydobycia kolejnego pokładu. Natomiast wpływy dynamiczne obejmują znacznie większy zasięg, który często dochodzi do kilkunastu kilometrów, a nawet więcej.
Wstrząsy to zjawisko trudne do przewidzenia. Nie można jednoznacznie określić, kiedy wystąpią i jaki będzie ich zasięg oraz siła. Tąpnięcia są też jedną z najczęstszych poważnych przyczyn wypadków w górnictwie. Można jedynie przewidzieć, jaki jest poziom ryzyka wystąpienia wstrząsów na podstawie znajomości budowy górotworu i rodzaju skał, z których zbudowane są poszczególne warstwy geologiczne.
