Złożenie wniosku o naprawę szkód górniczych nie przerywa biegu przedawnienia

Problem braku przerwania terminu przedawnienia w rezultacie złożenia wniosku o naprawę szkód był przedmiotem rozpoznania (pod uchylonym reżimem prawnym ustawy prawo geologicznej i górnicze z 1994 roku, lecz które aktualność nie straciła na znaczeniu) przez Sąd Apelacyjny w Katowicach Wydział V Cywilny w sprawie o sygn. akt VACa 221/10 z dnia 4 sierpnia 2010 roku, który w sposób jednoznaczny stwierdził, iż: "Zgłoszenie przez poszkodowanego żądania w trybie art. 97 ust. 2 Pr.g.g. (obecnie art. 151 ust. 2 obecnej ustawy prawo geologiczne i górnicze) nie jest zatem czynnością przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. (w motywach wyroku na skutek pomyłki wskazano przepis art. 125 k.c.), wobec czego nie przerywa biegu przedawnienia. Obowiązek zgłoszenia takiego żądania przedsiębiorcy przed wniesieniem pozwu o naprawienie szkody, pozostaje również bez znaczenia dla określenia początku biegu przedawnienia dochodzonego roszczenia. W tej zatem sytuacji nie zachodziła potrzeba czynienia ustaleń co do przebiegu postępowania zmierzającego do ugodowego załatwienia sporu, gdyż nie miały one wpływu na rozstrzygnięcie".
Kluczowym dla kwestii przedawnienia roszczeń z tytułu szkód pochodzenia górniczego jest data dowiedzenia się o szkodzie. Taką zasadę wprowadza przepis w art. 149 ustawy prawo geologiczne i górnicze tj. „Roszczenia określone niniejszym działem przedawniając się z upływem 5 lat od dnia dowiedzenia się o szkodzie.”. Tym samym bez znaczenia pozostaje fakt i data złożenia wniosku, gdyż kluczowe znaczenie ma termin w nim wskazany, w którym poszkodowany o szkodzie się dowiedział.

Niemniej jednak wskazać należy, iż przedmiotowy termin dowiedzenia się o szkodzie górniczej z art. 149 ustawy prawo geologiczne i górnicze, może ulec przerwaniu, oraz biec od początku. Mowa jest tu o sytuacjach wskazany w art. 123 kodeksu cywilnej, którego treść stanowi, że bieg przedawnienia przerywa się:

1. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2. przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje (ale tylkow granicach zakreślonych uznaniem (por. wyrok SN z dnia 24 lutego 1970 r., II PR 5/70, LEX nr 6679), ponieważ uznanie roszczeń w rozumieniu przepisu art. 123 § 1 ust. 2 k.c. jest przejawem woli uznającego, to fakt uznania części roszczeń nie może być w tej sytuacji zastąpione zasadami współżycia społecznego i rozciągać się na całe roszczenie (por. wyrok SN z dnia 16 września 1977 r., II PR 105/77, LEX nr 7996).)
3. przez wszczęcie mediacji.

Wracając ponownie do przytoczonego powyżej wyroku wskazuje się, iż zarzut przedawnienia, pomimo spełnienia przesłanek do jego zastosowania, może zostać nie uwzględniony w razie wyjątkowego uznania (o oparciu o całokształt okoliczności), iż stanowi naruszenie zasad współżycia społecznego. Niemniej jednak: „W świetle ugruntowanej linii orzecznictwa, zarzut nadużycia prawa podmiotowego może być uwzględniony jedynie w wyjątkowych wypadkach. (por. wyrok SN z 27 czerwca 2001 r., II CKN 604.).”