Prawo a odpowiedzialność kopalni za szkody górnicze

W okresie obowiązywania ustawy z dnia 4 lipca 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze naprawienie szkody górniczej w pierwszej kolejności miało nastąpić poprzez przywrócenie stanu poprzedniego, czyli tzw. restytucje naturalną. Wypłata odszkodowania z tytułu szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego możliwa była jedynie w sytuacji, gdy stan po przywróceniu pierwotnych cech rzeczy lub koszty restytucji naturalnej znacząco przekraczały rozmiar rzeczywistej szkody. Niniejszy akt prawny został jednak uchylony w roku 2012. Obecnie obowiązującą w tym zakresie jest ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (PGiG). W bieżącym stanie prawnym decyzja co do sposobu naprawienia szkody pozostaje w gestii poszkodowanego, zgodnie z brzmieniem art. 147 PGiG. Osoby poszkodowane posiadają zatem możliwość wyboru pomiędzy przywróceniem stanu poprzedniego a zapłatą odszkodowania w pieniądzu. Należy jednak zaznaczyć, iż w sytuacji wyboru pieniędzy w zamian za restytucję naturalną musimy uzyskać zgodę podmiotu odpowiedzialnego.
Jak zaznaczył Sąd, sama okoliczność odtworzenia wyjściowych atrybutów rzeczy uszkodzonej może prowadzić do obniżenia wartości handlowej rzeczy i spadku jej ceny rynkowej (np. samochody powypadkowe, nawet jeśli poddane gruntownej rekonstrukcji z użyciem najlepszych części, zasadniczo cieszą się mniejszym zainteresowaniem potencjalnych nabywców). Przywrócenie rzeczy jej właściwego wyglądu i właściwości użytkowych nie jest równoważne z kompensacją poniesionej przez poszkodowanego szkody majątkowej. Tak właśnie wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 października 2001 r. (sygn. akt III CZP 57/01) stwierdzając, iż „odszkodowanie za uszkodzenie samochodu może obejmować oprócz kosztów jego naprawy także zapłatę sumy pieniężnej, odpowiadającej różnicy między wartością tego samochodu przed uszkodzeniem i po naprawie”, dając początek nowej linii orzeczniczej w dziedzinie naprawienia szkody.

Zasada pełnego odszkodowania ma zastosowanie również w przypadku szkód górniczych. Pomimo, iż wskazane orzeczenia i uchwały odzwierciedlają istniejący ówcześnie stan prawny i faktyczny, zastosowane w uzasadnieniu argumenty wciąż pozostają w mocy.