Wyczerpania postępowania ugodowego w sprawach o naprawę szkód górniczych

Postępowanie o naprawę szkód pochodzenia górniczego jest postępowaniem, względem którego przewiduje się spełnienie szczególnego wymogu ustawowego, a to wyczerpania tzw. „trybu ugodowego”. Mówi o tym wyraźnie norma art. 151 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2017 r. poz. 2126), która stanowi, że „Sądowe dochodzenie roszczeń jest możliwe po wyczerpaniu postępowania ugodowego” – gdzie – „warunek wyczerpania postępowania ugodowego jest spełniony, jeżeli przedsiębiorca odmówił zawarcia ugody lub od skierowania przez poszkodowanego roszczenia wobec przedsiębiorcy upłynęło 30 dni, chyba że poszkodowany, zgłaszając żądanie zawarcia ugody, wyznaczył dłuższy termin.”
Rozumieć przez to należy, iż jedynym warunkiem jaki musi zostać spełniony przez poszkodowanego, aby móc wejść na drogę postępowania sądowego, to upływ 30 dniowego terminu od dnia złożenia wniosku o naprawę szkód.

Postępowanie ugodowe dotyczy konkretnych szkód pochodzenia górniczego, dlatego też pamiętać trzeba, iż samo złożenie wniosku o naprawę części szkód nie pozwoli na przyjęcie, że postępowanie ugodowe zostało wyczerpane co do ich wszystkich. Rozumieć przez to należy, iż postępowanie ugodowe zostanie wyczerpane tylko względem tych szkód, które zostały zgłoszone i względem których termin 30 dniowy upłynął. Innymi słowy, jeżeli wniosek o naprawę szkód dotyczy tylko jednej konkretnej szkody, to poszkodowany kierując sprawę do Sądu równocześnie o inne-niezgłoszone szkody, naraża się na skuteczny zarzut niewyczerpania postępowania ugodowego względem szkód nie ujętych we wniosku, skutkując częściowym odrzuceniem pozwu.

Wskazany termin ustawowy upływa najwcześniej z przekroczeniem 30 dniowego terminu liczonego od dnia doręczenia zakładowi górniczemu wniosku, czyli biegnie od dnia wpływu, a nie od dnia nadania, ponieważ do przedmiotowej kwestii zastosowanie znajdować będą przepisu kodeksu cywilnego, a nie postępowania cywilnego czy administracyjnego. Niemniej wskazany termin może ulec skróceniu, do chwili uzyskania odmowy zawarcia ugody (odrzucenia żądania poszkodowanego), w który nie wyraża zgody na ugodowe zakończenie sprawy.

Pamiętać należy, iż wskazany powyżej termin 30 dni od skierowania przez poszkodowanego żądania o naprawę szkód jest terminem, po którego upływie poszkodowany jest w pełni uprawniony do zerwania dalszych rozmów ugodowych i to niezależnie od stanowiska sprawcy (zakładu górniczego), który zadeklarował konkretne kroki w celu przedstawienia propozycji ugody.

Ważnym jest, iż bez znaczenia dla poszkodowanych pozostaje sytuacja czym okoliczności bezskutecznego upływu terminu są spowodowane np. nieuzyskanie dotacji celowej (przez podmiot odpowiedzialny za likwidowanie przedsiębiorstw), brak wyboru podmiotu mającego oszacować szkody na zlecenie sprawcy, nadmiar obowiązków inspektorów zakładu górniczego, braki kadrowe czy inne.

Tym samym wraz z upływem 30 dniowego terminu od doręczenia podmiotowi żądania naprawy szkód zgodnie z art. 151 ust. 1 Prawa geologicznego i górniczego w zw. z art. 199§1 pkt 1 k.p.c., poszkodowany nabywa możliwość skierowania sprawy do Sądu, bez ryzyka narażenia się na zarzut niedopuszczalności drogi sądowej. Na poparcie powyższego przytacza się postanowienie Sądu Apelacyjnego z Katowic z dnia 16 stycznia 2014 roku w sprawie o sygn. Akt I ACz 2/14.