Odpowiedzialność za szkody a nieodpłatne zbycie zakładu górniczego

Z dniem nieodpłatnego nabycia przez przedsiębiorstwo górnicze, którego podstawowym przedmiotem działalności jest prowadzenie likwidacji kopalni, wstępuje ono we wszystkie prawa i obowiązki nabytej kopalni (całego zakładu lub jego oznaczonej części). Z tym też dniem przejmuje ona zobowiązania z tytułu szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego, w tym szkód powstałych w wyniku reaktywacji starych zrobów. Środki na finansowanie tych zobowiązań pochodzą z dotacji budżetowej.
Rzeczoną problematykę analizował między innymi Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I ACa 1005/15 z dnia 26 kwietnia 2016 roku, który wskazał, iż „zakład który nabył na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 410, której przedmiotem działalności jest prowadzenie likwidacji kopalń w rozumieniu art. 8 ust 1 przywołanej ustawy, kopalnię w rozumieniu art. 2 pkt. 2 przywołanej ustawy, z której działalnością było związane dochodzone przez poszkodowanego roszczenie, skutkuje tym, iż przejmowany zakład staje się zobowiązany do naprawy tych dochodzonych szkód.”

W treści uzasadnienia przytoczonego wyroku stwierdzono też, że „Analiza przedstawionych norm prowadzi do wniosku, że stanowią one lex specialis w stosunku do art. 55 4 kc stanowiącego o solidarnej odpowiedzialności zbywcy i nabywcy przedsiębiorstwa za zobowiązania związane z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. W przeciwnym bowiem wypadku zbędna byłaby norma o przejęciu zobowiązań z tytułu szkód górniczych (art. 8c ust. 2 ustawy o funkcjonowaniu górnictwa).” Znaczy to tyle, iż w takowy przypadku poszkodowany nie ma możliwości wyboru co do określenia dłużnika (tj. nabywcy, zbywcy lub obu z nich), czyniąc wyłącznie zobowiązanym do naprawy szkód podmiot przejmujący przedsiębiorstwo.

Ponadto również w dalszym ciągu rzeczonego wyroku wskazano, iż: „Skoro przepis ustawowy – art. 8c ust 2 zdanie pierwsze ustawy o funkcjonowaniu górnictwa – wskazuje na przejęcie zobowiązań z tytułu szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego przez przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 8 ust 1 tejże ustawy, to można stwierdzić, że następstwo to ma charakter ogólnej sukcesji procesowej i podmiot przejmujący zobowiązania, jako ogólny następca procesowy, wstępuje do procesu i nie wymaga to zgody strony przeciwnej. W związku z tym, po nieodpłatnym zbyciu w dniu 8 maja 2015 r. przez (...) SA w K. na rzecz Spółki (...) SA w B. Kopalni (...), Spółka (...) SA winna wstąpić do procesu jako ogólny sukcesor prawny (...) SA w K. w zakresie szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego, w tym szkód wyrządzonych powodom (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 czerwca 2015 r. V ACa 940/14).” Innymi słowy, wraz z nieodpłatnym nabyciem zakładu górniczego przedsiębiorstwa w myśl powyższej ustawy, wejście w miejsce strony pozwanej następuje wprost.

Niemniej będzie dla poszkodowanych niezbędne zachowanie ostrożności w sytuacji, w której wyłącznie część zakładu górniczego została przekazana nieodpłatnie do innego przedsiębiorstwa, gdzie zaś pozostała część wchodzi w skład dotychczasowej (np. jak miało to miejsce w przypadku KWK Pokój I i II, które zostały przekazane nieodpłatnie do Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A.).